‘Het is tijd dat het betaald voetbal zelf kwetsende speekkoren hard aanpakt’
Niet slechts één club, of het betaald voetbal, maar heel Nederland lijdt imagoschade door kwetsende spreekkoren. Aanhangers van FC Utrecht zongen begin april minutenlang zinnen als: ‘Mijn moeder zat bij de SS’ en ‘Joden die branden het best.’ Tijd voor efficiënter optreden, schrijft Marjan Olfers.
Het filmpje van FC Utrecht met antisemitische spreekkoren tijdens de wedstrijd tegen Ajax in april schoot de hele wereld over en haalde de internationale pers.
De aanklager in het betaald voetbal heeft FC Utrecht een schikkingsvoorstel gedaan. Dat houdt een boete van 10.000 euro in en daarnaast mogen bij het volgende thuisduel met Ajax geen supporters op de Bunnikside plaatsnemen. Er is echter nog niemand strafrechtelijk veroordeeld. De politie heeft de personen op het filmpje niet kunnen identificeren. Bovendien blijkt het in de praktijk lastig te bewijzen of een persoon zelf heeft deelgenomen aan het discriminerende spreekkoor.
De club is volgens de rechter ‘de eerstverantwoordelijke om op te treden tegen ongewenste spreekkoren en is daarop ook aanspreekbaar’. Clubs, KNVB en overheid kunnen een veelheid aan maatregelen nemen (civiel, bestuurs- en strafrechtelijk). Een stap verder ging ADO Den Haag, dat na kwetsende spreekkoren een systeem aanschafte dat geluid in het stadion kan filteren, waardoor de club uitspraken van supporters kan horen. Vervolgens kan via camera’s op de daders worden ingezoomd.
Actie
Dit systeem stelt de club in staat vroegtijdig waar te nemen en actie te ondernemen tegen kwetsende spreekkoren. Het maakt het voor politie en justitie eenvoudiger daders strafrechtelijk te veroordelen. Dit systeem verdient bredere navolging in het voetbal.
Maar het probleem is niet een gebrek aan maatregelen om spreekkoren tegen te gaan, maar een gebrek aan daadkracht en de toepassing van maatregelen. Het blijkt voor clubs lastig om een vuist te maken tegen de hardekernsupporters, en niet alleen in relatie tot spreekkoren. De reactie van de club is steevast excuses maken, afstand nemen, om vervolgens het gedrag toch weer een beetje te vergoelijken. ‘Ze weten niet wat ze zingen of wie ze ermee kwetsen.’ Vervolgens reageren ook de fans van de bewuste club met ‘voetbal is emotie’, ‘over club X horen we niemand, luisteren jullie weleens naar dat uitvak’, ‘het filmpje is al oud, waarom horen we daar niets over’, tot aan bedreigingen van degenen die krachtig stelling nemen, en voilà: het twitterriool is geopend.
Daadkracht
Het is tijd om voetbalbestuurders van zachte heelmeesters te veranderen in daadkrachtige bestuurders. Blijkbaar kunnen clubs dit niet alleen. Ik ben van mening dat we eens goed naar het licentiesysteem in het voetbal moeten kijken. In het betaald voetbal heeft een club een licentie nodig om uit te mogen komen in de competitie. Het systeem is oorspronkelijk opgericht om de continuïteit in de competities te waarborgen. Zo is het belangrijk dat een club financieel gezond is en blijft. Het licentiesysteem stelt sportieve, organisatorische, juridische, infrastructurele en financiële eisen aan de club. Voldoet een club niet aan de eisen, dan kunnen sancties volgen, met als uiterste consequentie dat de licentie wordt ingetrokken.
Het is de hoogste tijd dat het betaald voetbal zijn reputatie en het imago verbetert. Dit kan door het licentiesysteem uit te breiden met toepasselijke criteria.
Imago
We zien immers juist dat de laatste jaren dat imago onder druk is komen te staan. Het bezit van apparatuur zoals ADO al heeft, kan aan de criteria worden toegevoegd. De overheid zal bij de aanschaf ervan financieel moeten bijdragen. De KNVB en de clubs zijn immers geen opsporingsinstantie en ook niet het afvoerputje voor allerlei maatschappelijke wantoestanden. Per slot draagt een dergelijk systeem bij aan de opsporing en daarmee aan de veiligheid in en om het stadion.
En als we dan toch bezig zijn, kunnen er gelijk integriteits- en kwaliteitseisen gesteld worden aan de sportbestuurders in het betaald voetbal. Op naar een veiliger sportklimaat.